ทานอาหารเช้าที่วัดเนรัญชราวาสและออกเดินทางไปยังเมืองราชคฤห์ซึ่งเป็นเมืองสำคัญมากในชีวิตของพระพุทธเจ้า ราชคฤห์แห่งนี้เป็นเมืองแรกในแดนพุทธภูมิที่พุทธศาสนาตั้งมั่นโดยมีพุทธสาวกคนสำคัญคือพระเจ้าพิมพิสาร ปาวารณาตัวเป็นพุทธศาสนิกชน ในราชคฤห์จึงมีสถานที่มากมายที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของพระพุทธเจ้าให้เราได้ศึกษาและกราบสักการะเช่น

• วัดเวฬุวัน วัดแห่งแรกในพุทธศาสนา
• วัดและสถานพยาบาลของหมอชีวกโกมารภัฏ
• ยอดเขาคิชกูช สถานที่ปลีกวิเวกของพระพุทธเจ้า ตรัสเทศน์หลายพระสูตรที่นี่และมีถ้ำอัครสาวกทั้งสอง และสถานที่พระสารีบุตรบรรลุธรรม ด้านบนมีสถานที่ย่อยต่างๆมากมาย ค่อยเดินขึ้นไปด้วยกันค่ะ
  
• ตะโปทาราม สถานที่อาบน้ำสาธารณของคนอินเดียท้องถิ่น สถานที่นี้นอกจากจะเป็นสถานที่ท้องถิ่น แสดงถึงวัฒนธรรมของชาวอินเดียแล้วยังแสดงธรรมได้ชัดเจนอีกด้วย

ทานกลางวันกันที่วัดไทยสิริราชคฤห์และเดินทางต่อไปที่นาลันทา เมืองใกล้ๆเพื่อไปกราบสักการะ

• หลวงพ่อองค์ดำ พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่ถูกเผาทำลายจากกองทัพมุสลิมแต่เผาอย่างไรก็ไม่ไหม้ ท่านจึงขึ้นชื่อเรื่องการให้พรด้านสุขภาพ ไปขอพรท่านกันค่ะ
• มหาวิทยาลัยนาลันทา ด้านในมีสถูปพระสารีบุตร สถานที่ท่านโปรดโยมแม่ก่อนนิพพาน

ทานอาหารเช้าที่โรงแรมและออกเดินทางสู่เมืองกุสินารา ชื่อเดิมคือกุสาวดี วันนี้เราเดินทางไกลวันแรกโดยจะเดินทางผ่านสะพานที่ยาวที่สุดในอินเดีย สะพานมหาตมะคานธี เข้าสู่เมืองไวสาลี

เมืองเดิมตั้งแต่สมัยพุทธกาลระหว่างทางแวะกราบสักการะ

• ปาวาลเจดีย์ สถานที่พญามารมานิมนต์ให้ปลงอายุสังขาร
• วัดป่ามหาวัน สถานที่พระนางมหาปชาบดีโคตมีขอบวช 
• เสาอโศกต้นที่สมบูรณ์ที่สุด

เสาอโศกนั้นเป็นจุดหมุดหมายสำคัญในการแสดงว่าสถานที่นี้คือสังเวชนียสถาน เสาอโศกสร้างโดยพระเจ้าอโศกมหาราช กษัตริย์ในราชวงศ์เมารยะ ช่วงยุคหลังพระพุทธเจ้าประมาณ 200 ปี

ท่านเป็นกษัตริย์ที่มีคุณูปการยิ่งใหญ่ในพุทธศาสนาของเรา ในเส้นทางสังเวชนียสถาน เสาอโศกที่ไวสาลีเป็นต้นที่สมบูรณ์ที่สุด แต่เราจะไปเห็นหัวเสา แค่หัวเสาที่สมบูรณ์ที่สารนาถ พาราณสีกันค่ะ

หลังจากนั้นเดินทางต่อสู่เมืองเกสรียา แวะชมมหาสถูปเกสรียา สถูปต้นแบบของบุโรพุทโธ ประเทศอินโดนีเซียในปัจจุบัน เคยเป็นสถานที่เก็บบาตรพระพุทธเจ้าที่มอบให้ประชาชนของแคว้นวัชชี ก่อนท่านจะเดินทางไปปรินิิพพานที่กุสินาราและเดินทางต่อสู่กุสินารา 

• กราบสักการะมหาปรินิพพานสถูปสถานที่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน
• กุฏพันธเจดีย์ สถานที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพ

วันนี้ถือว่าเราเดินทางตามรอยช่วงชีวิตสุดท้ายของพระพุทธเจ้ากันจริงๆในสถานที่จริงค่ะ

ทานอาหารเช้าที่โรงแรมและออกเดินทางสู่ด่านชายแดนอินเดีย เนปาล เสาโนรี ก่อนจะข้ามด่านแวะพักทานโรตีและเข้าห้องน้ำก่อนข้ามด่านที่วัดไทยนวราชย์รัตนาราม 960 

ผ่านกระบวนการตรวจคนออกเมืองกันก่อนแล้วเดินทางไปสู่จุดหมายของเรา

• สังเวชนียสถานแห่งที่ 3 ลุมพินี สถานที่ประสูติ 

ทานอาหารเช้าและออกเดินทางสาวัตถี มหานครคนดี สาวัตถีเป็นเมืองหลวงของแคว้นโกศล สมัยพุทธกาลสาวัตถีจึงเป็นเมืองใหญ่มีคนมาศัยอยู่มากมาย

เจ้าครองแคว้นคือพระเจ้าปเสนทิโกศลผู้ซึ่งรักและศรัทธาในตัวพระพุทธเจ้ามาก จนอยากดองด้วยถึงขั้นส่งคนไปเจ้าหญิงจากแคว้นสักกะมาแต่งงาน จนสุดท้ายกลายเป็นโศกอนาฏกรรมล้างวงศ์วานของพระพุทธเจ้าที่นี่เป็นที่ที่พระพุทธเจ้าประทับนานที่สุดถึง 25 พรรษา จึงตรัสสอนพระสูตรมากมายที่นี่ เราจะไปกราบสักการะสถานที่สำคัญเหล่านี้

• วัดเชตวันมหาวิหาร ชาวพุทธคงคุ้นเคยกันดีกับผู้สร้างนั่นคืออนาถบิณฑิกเศรษฐี เราจะไปดู ไปสวดมนต์กันที่สถานที่จริงกันค่ะ
• อานันทโพธิ์ ปลูกจากหน่อต้นพระศรีมหาโพธิ์ตอนแรก ยืนต้นมาจวบจนปัจจุบัน
• สถูปบ้านอนาถบิณฑิกเศรษฐี 
• สถูปบ้านพ่อองคุลีมาล 

ทานอาหารเช้าและออกเดินทางสู่เมืองพาราณสี แห่งแคว้นกาสีในสมัยพุทธกาล พาราณสีเป็นเมืองใหญ่ เมืองสำคัญที่ปัจจุบันก็ยังสำคัญอยู่

หลังจากตรัสรู้ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์แล้ว ทรงพิจารณาถึงคนที่จะสอนได้ และเล็งเห็นว่าเหล่าปัญจวัคคีย์นี้ล่ะที่มีธุลีในตาน้อยพอจะเข้าใจธรรมที่ทรงค้นพบจึงเดินจากพุทธคยามาพาราณสี พบปัญจวัคคีย์และเทศน์สอนธรรมบทแรก ธัมจักรกัปปวัตรสูตร (เราจะสวดมนต์บทนี้กันที่สถานที่จริง หัดสวดไปได้เลยนะคะ)

• ธัมเมกขสถูป สังเวชนียสถานแห่งที่ 4 สถานที่แสดงปฐมเทศนา
• บริเวณโดยรอบป่าอิสิปตนมฤทายวัน
• พิพิธภัณฑ์สารนาถ สถานที่เก็บรักษาหัวเสาอโศกที่สมบูรณ์และพระพุทธรูปปางปฐมเทศนาที่สวยงามที่สุด

หลังจากนั้นพาท่านไปชมวิถีชีวิตชาวอินเดีย ที่ใช้ชีวิตแบบนี้มากว่า 4,000 ปี ณ ริมฝั่งแม่น้ำคงคา

• ล่องแม่น้ำคงคา ชมวิถี พิธัดั้งเดิมของคนอินเดีย 

ทานอาหารเช้าและออกเดินทางสู่พุทธคยา สถานที่สำคัญของเราย้อนเส้นทางการเดินทางของพระพุทธเจ้า ท่านเดินเท้าจากพุทธคยาไปพาราณสีแต่เรานั่งรถจากพาราณสีไปพุทธคยาระหว่างจะผ่านบริเวณป่าฝ้าย สถานที่พบภัทวัคคีย์ที่มาฮันนีมูนกับภรรยา แต่มีท่านหนึ่งยังไม่แต่งงานจึงจ้างนางโสเภณีมาเอนเตอร์เทน จนเกิดเรื่องราววุ่นวาย แต่สุดท้ายบรรลุธรรมกันหมด

ทานอาหารเช้าที่วัด เยี่ยมชมสถานที่ต่างๆที่เกี่ยวข้องกับชีวิตพระโพธิสัตว์ก่อนตรัสรู้และหลังตรัสรู้ที่ต้นพระศรีมหาโพธิ์ก่อนไปสอนปัญจวัคคีย์ที่พาราณสี เช่น

• อาศรมอุรุเวลกัสสปะ ชลิลผู้พี่ที่ถูกทดสอบจากพระพุทธเจ้ามากมาย ก่อนบวชในพุทธศาสนาและการรับพุทธศาสนาของชลิล 3 พี่น้องนี้เป็นกำลังสำคัญในการเผยแผ่ศาสนาสู่เมืองราชคฤห์
• ต้นอาชปาลนิโครธ สถานที่นางสุชาดา ถวายข้าวมธุปายาส
• สถานที่ลอยถาดก่อนเดินไปปฏิบัติใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์จนตรัสรู้
• สถูปบ้านนางสุชาดา 

กลางวันกลับไปทานอาหารที่วัดเนรัญและทอดผ้าป่าบำรุงวัดและช่วงบ่าย ตารางสบายๆค่ะ

• ให้เวลาอิสระสำหรับช้อปปิ้งของฝาก หรือ ปฏิบัติธรรมตามอัธยาศัย ณ ต้นพระศรีมหาโพธิ์

ทานอาหารเช้าที่วัดและเดินทางไปยังเขาดงคสิริ สถานที่บำเพ็ญทุกรกริยา เจ้าชายสิทธัตถะใช้ชีวิตบริเวณนี้กว่า 6 ปีในการทรมานกายจนค้นพบว่าไม่ใช่ทางบรรลุ เกือบสิ้นพระชนม์ในบริเวณนี้จึงคิดและกลับไปทานอาหาร ค้นหาหนทางต่อจนบรรลุสัมมาสัมโพธิญาณใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์

กลางวันกลับไปทานอาหารที่วัดเนรัญและทอดผ้าป่าบำรุงวัดและช่วงบ่าย ตารางสบายๆให้เวลาอิสระสำหรับช้อปปิ้งของฝาก หรือ ปฏิบัติธรรมตามอัธยาศัย ณ ต้นพระศรีมหาโพธิ์

เดินทางถึงสนามบินดอนเมือง เข้าไทยสบายๆ หากมีเอกสารต้องลงทะเบียน ฟ้าจัดการให้ก่อนล่วงหน้าค่ะ

ขอบคุณที่ร่วมเดินทางตามรอยพระพุทธเจ้า ณ 4 สังเวชนียสถานมาด้วยกัน 

บุญได้ที่ได้ร่วมทำกันมาขอให้ส่งถึงทุกสมาชิกทุกท่าน สุขภาพกาย สุขภาพใจแข็งแรง รอไปเที่ยวด้วยกันใหม่รอบหน้านะคะ